سه اقدام اساسی اسرائیل برای بهره برداری از دولت دموکرات

به گزارش راهبرد معاصر؛ پس از یک رقابت تنگاتنگ و تنش آمیز در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، «جو بایدن» معاون رئیس جمهور سابق به پیروزی دست یافت. اما در این انتخابات شاهد شکاف عمیق در جامعه آمریکا و تضعیف دموکراسی بودیم، زیرا رئیس جمهور دونالد ترامپ ضمن اعلام پیروزی زودهنگام، خواستار بازشمارش آراء در برخی از ایالت ها و توقف روند شمارش آرا در ایالت های دیگر شد. علاوه بر این وی ضمن رد نتایج انتخابات، از شکایت خود در دیوان عالی خبر داد، زیرا به گفته وی «این یک تقلب بزرگ برای مردم آمریکا» است.

بنابراین به نظر می رسد در میان چهار سال دولت ترامپ که شاهد تشدید تنش های نژادی، انتشار ویروس کرونا و مرگ بیش از 220 هزار آمریکایی و بحران های اقتصادی و بهداشتی گسترده بودیم، احیای رهبری آمریکا در پلت فورم دموکرات ها از اهمیت بالایی برخوردار باشد. برای پیش بینی سیاست و رویکرد دولت بایدن باید به سه ملاحظه زیر اهمیت داد:

الف) انتخاب سناتور کاملا هریس به عنوان معاون رئیس جمهور

ب) تنش های داخلی در حزب دموکرات

ج) استقبال حزب دموکرات از چندجانبه گرایی و بهره گیری از ابزارهای دپیلماتیک برای تقویت قدرت نرم آمریکا در عرصه بین المللی.

در این شرایط می توان انتظار داشت که دولت بایدن در قیاس با دولت ترامپ، همکاری جهانی با متحدان و شرکای آمریکا را افزایش خواهد داد. انتخاب کاملا هریس توسط جوبایدن به عنوان معاون رئیس جمهور ضمن کسب آرای رای دهندگان بالقوه یک پیامد مثبت دارد زیرا که کاملا هریس در جناح میانه رو حزب دموکرات نقش و جایگاه محکمی دارد. اگر چه معاونان رئیس جمهور به طور سنتی از جایگاه و نفوذ زیادی برخوردار نیستند، اما انتخاب کاملا هریس برای خط و مشی آینده حزب دموکرات بسیار مهم خواهد بود، زیرا جوبایدن احتمالا برای دور دوم کاندیدای ریاست جمهوری نخواهد شد و هریس می تواند گزینه مناسبی برای کاندیدای ریاست جمهوری سال 2024 باشد.

در مورد مسئله اسرائیل؛ رئیس جمهور بایدن همچنان بر اهمیت استراتژیک مناسبات دوجانبه با اسرائیل تاکید خواهد کرد و این قبلا ثابت شده که وی متحد بزرگ اسرائیل است. تعهدات کمپین بایدن نشانگر این است که وی همچنان به برتری نظامی کیفی اسرائیل متعهد باقی خواهد ماند و تداوم آن را به تغییر سیاست های اسرائیل مشروط نمی کند. وی مطمئنا به خروج سفارت آمریکا از بیت المقدس اقدام نخواهد کرد و همچنین به نظر می رسد که بایدن در ارائه پیشنهاد خود برای حل مناقشه اسرائیل و فلسطین حداقل بدون تغییر رهبری فلسطین تعجیل نخواهد کرد. بر این اساس می توان انتظار داشت که بایدن از روند عادی سازی با کشورهای عربی حمایت و پشتیبانی خواهد نمود.

به همین ترتیب رویکرد بایدن در قبال عربستان سعودی انتقادی تر از رویکرد دولت ترامپ است. از سوی دیگر ممکن است ریاض برای کاهش تنش با دولت بایدن به  عنوان «هدیه» به سمت عادی سازی روابط با اسرائیل قدم بردارد. در مورد مسئله منازعه اسرائیل و فلسطین، می توان این انتظار را داشت که دولت بایدن اصول دولت های گذشته دموکرات را مورد تایید قرار دهد و همچنان راه حل مطلوب برای پایان درگیری را راه حل دو کشوری اعلام کند. علاوه بر این دولت بایدن ضمن مخالفت با الحاق یکجانبه کرانه باختری از سوی اسرائیل به بازگشایی دفتر نمایندگی ساف در واشنگتن اقدام کند.

مسئله ایران محوری ترین مسئله دولت بایدن در خاورمیانه خواهد بود. بر اساس نظرات منتشر شده جو بایدن در طی کمپین مبارزات انتخاباتی، بایدن بر تعهد خود در ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته ای و بازگشت مجدد آمریکا به برجام (مشروط به اجرای تعهدات برجامی از سوی ایران) تاکید کرد. وی همچنین برجام را نقطه آغاز مذاکرات برای توافق جدید و گسترده دانست. البته تاکنون جو بایدن در مورد تقاضای ایران برای پیش شرط ورود به مذاکره یعنی لغو کلیه تحریم ها و غرامت برای پیامدهای تحریم ها دیدگاه مبهمی اتخاذ کرده است. بنابراین در هر سناریو خواه مذاکرات شکل بگیرد یا ایران به اقدامات تنش آمیز بیشتری روی آورد، اسرائیل باید شکاف بین منافع خود و آمریکا را پر کند.

انتظار بر این است که در عرصه بین المللی، جو بایدن به توافق نامه پاریس در مورد تغییرات آب و هوایی بازگردد و اتحاد خود را با شرکای سنتی و متحدان غربی اش تقویت کند. در سازمان ملل می توان انتظار داشت که وی دو اقدام نسبتا سریع را در این رابطه اتخاذ کند: توقف خروج از سازمان بهداشت جهانی و بازگشت به شورای حقوق بشر. اگر چه رقابت آمریکا در دوران بایدن با چین ادامه خواهد یافت اما تغییرات ملموسی نسبت به رویکرد دولت ترامپ ایجاد می شود و در پلتفرم حزب دموکرات بر این تاکید می کنند که تحت شرایط خاص می توان علیه پکن «اقدام تهاجمی» انجام داد.

بنابراین در وهله نخست، اسرائیل باید ارتباطات خود را با مقامات منتخب حزب دموکرات و همچنین جامعه یهودیان آمریکا گسترش دهد. دوم، باید همکاری تیم های اسرائیل و آمریکا در مورد سیاست های منطقه ای این کشور به خصوص در مورد مسائلی مانند تهدید ایران، تداوم روند عادی سازی و چالش های ناشی از درگیری اسرائیل و فلسطین افزایش یابد. سوم، ورود مجدد آمریکا به نهادهای سازمان ملل باید به صورت ایده آل هماهنگ شود به گونه ای که در صورت لزوم این اقدام به تدریج انجام شود و بودجه های اصلی برای اصلاح عملکرد سازمان به حمایت از اسرائیل مشروط شود. بنابراین اسرائیل باید از دو رهنمود تبعیت کند: اولا، روابط دوجانبه با آمریکا سرمایه ای است که از بعد منطقه ای و بین المللی برای اسرائیل از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بنابراین دولت بایدن اسرائیل را به عنوان متحد مهم در خاورمیانه تلقی خواهد کرد و این به نفع اسرائیل خواهد بود که حتی در صورت اختلاف نظر، این ارتباطات را توسعه و تقویت ببخشد. ثانیا، هر گونه سرزنش علنی دولت دموکرات توسط اسرائیل می تواند ضمن ایجاد شکاف با آمریکا، اختلافات را با جامعه یهودی این کشور هم افزایش دهد. بنابراین این اقدام فراتر از تبعات اخلاقی و تاریخی، جنبه مهمی از روابط بین کشورها را تشکیل می دهد.